ابن بيطار
مسلمان ڏاھا ۽ سندن ايجادون
سنڌيڪار
جوھر بروھي
ابن بيطار
ابن بيطار نباتات جو وڏو ماھر ھو، جيڪو ٻارھين صدي جي آخر ڌاران اسپين جي شھر ملاغا ۾ پيدا ٿيو. 1248ع ۾ ھن وفات ڪئي. ھن بحيره روم جي ساحل جو سفران ڪري ڪيو ته جيئن جڙي ٻوٽين ۽ ٻوٽن کي گڏ ڪري، جيڪي سمنڊ جي ڪناري تي ڦٽن ٿا.
ابن بيطار جي مشھور تصنيف ڪتاب (الجامع في الادوي. المفردھ) آھي. عربي زبان ۾ پنھنجي موضوع جو عظيم ڪتاب آھي. ھن ڪتاب ۾ ٻه سو کان وڌيڪ اھڙن ٻوٽن جو ذڪر آھي، جيڪي ھن کان اڳ ڪنھن ماڻھو کي معلوم نه ھئا. ان کان سواءِ ان ۾ سبزين (ڀاڄين) ۽ ٻين ٻوٽن جي بيمارين ۽ خرابين کي ھٽائڻ لاءِ آسان نسخا درج آھن، ڪتاب ۾ مفرد دوائن ۽ مختلف قسم جي غذائن جو بيان به آھي ھن ڪتاب جي ٻي خوبي ھيءَ به آھي ته ڪتاب جي ترتيب ھڪ قاعدي مطابق رکي وئي آھي. ھر ڳالھ تجربي ۽ مشاھدي کان پوءِ لکي وئي آھي.
ابن بيطار جي ٻي يادگار تصنيف (ڪتاب المغني في الادوي. المفردھ) آھي ھن ڪتاب ۾ ويھ باب آھن، جن منجھ اھڙا مفردات خصوصيت سان لکيل آھي جيڪي مٿي، ڪن، اک، نڪ ۽ ٻين بيمارين ۾ استعمال ٿين ٿا، ابن بيطار جون ٻئي تصنيفون نباتات جي ماھرن جي رھنمائي ۽ علم نباتات جي ترقي جو ذريعو بڻيون، جيئن ليمي بابت (اينڊر يا الپاگي) جو مشھور مقالو اصل ۾ ابنِ بيطار جي جامع تان ترجمو ڪيو ويو آھي.
(بيطار يعني جانورن جي بيمارين جو ماھر)
Comments
Post a Comment