کاڌي جو وات ۾ ھضم ٿيڻ

معدي ۾ ھاضمو

معدو ٿيلھي وانگر ھڪ وڏو ٿلھين ڀتين جي بناوت وارو عضوو آھي جنھن ۾ کاڌي جي ناليءَ مان اچڻ وارو کاڌو ھضم ٿيڻ سان گڏ ڪجھ ڪلاڪن ٿائين جمع رھي ٿو. معدي ۾ کاڌي جو مڪينيڪل ۽ ڪيميائي ھاضمو معدي ۾ موجود ڪجھ غدودن (Glands) مان نڪرندڙ رطوبتن ۾ موجو انزائيمس رينن (Renin) ۽ پيپسن (Pepsin) مدد سان ٿئي ٿو.

رينن (Renin) گھڻي قدر ننڍڙن ٻارن ۾ کير ھضم ڪرڻ ۾ مدد ڏيندي آھي. جڏھن ته ھن رطوبت ۾ ھڪ لوڻ جوتيزب (HCl) به ھوندو آھي. جيڪو رطوبت کي تيزابيت بخشيندو آھي ۽ اھو ان ۾ موجود انزائيمس جي لاءِ به انتهائي ضروري ھوندو آھي. تيزاب جو ٻيو ضروري ڪم معدي ۾ موجود جيوڙن کي ختم ڪرڻ پڻ ھوندو آھي. کاڌو معدي ۾ ٻن ٽن ڪلاڪن تائين رھڻ سبب ان ۾ موجود مختلف شيون پنھنجي اصليت وڃائي ۽ ملي جلي ڪري ھڪ پاڻياٺ نما ڪائيم (Chyme) ۾ تبديل ٿي وڃي ٿو. کاڌو ان صورت ۾ ئي ضرورت مطابق آھستي آھستي ننڍي آنڊي ڏانھن وڃي ٿو.

کاڌي جو مڪينيڪل ھاضمو ڏندن ۽ زبان جي مدد سان جڏھن ته ڪيميڪل ھاضمو وات ۾ موجود غدودن مان نڪرندڙ پاڻياٺ ۽ ان ۾ موجود انزائيمس جي مدد سان وات ۾ ٿئي ٿو. کاڌي کي ھلڪن جزن ۾ تبديل ڪرڻ لاءِ موجود انزائيم کي ٽائيلين (Ptyalin) يعني ٿڪ وارو خمير چئبو آھي اھڙي طرح ھضم ٿيل ۽ چٻاڙيل کاڌو بال جي شڪل ۾ ھاضمي جي نالي جي اڳئين حصي کاڌي جي نالي يا ايسوفيگس (Esophagus) ڏانھن ڳھڻ ذريعي معدي ڏانھن وڌي ٿو.

انسان ۾ ھاضمي جي نالي ۽ ھاضمي جي عمل جا حصا

انسان ۾ ھاضمي جوعمل ٽن حصن ۾ ٿيندو آھي پھرين مرحلي ۾ کاڌو وات ۾ ھضم ٿئي ٿو اھو ڪيميڪل ۽ مڪينيڪل ھاضمو ھوندو آھي. ٻيو مرحلو کاڌي جو معدي ۾ھضم ٿيڻ آھي. اھو به مڪينيڪل ۽ ڪيميڪل ھاضمو ھوندو آھي. جڏھن ته ٽيون مرحلو کاڌي جوننڍي آنڊي ۾ ھضم ۽ جذب ٿيڻ آھي ٽنھي مرحلن مڪمل ٿيڻ تي ھاضمي جو عمل مڪمل ٿيندو آھي.

کاڌي جو ننڍي آنڊي ۾ ھضم ۽ جذب ٿيڻ

معدي کانپوءِ ھڪ ڊگھي سنھي ۽ سوڙھي نالي شروع ٿئي ٿي جتي کاڌي جي ھاضمي وارو عمل مڪمل ٿئي ٿو ۽ گڏو گڏ ھضم ٿيل کاڌي مان حاصل ٿيل توانائي جا جزا رت ۾ جذب ٿي اڳتي وڌن ٿا. ان سنھي ناليءَ کي ننڍو آنڊو (Small intestine) چئبو آھي. ننڍي آنڊي جي پھرين حصي کي ڊيوڊينم (Duodenum) چئبو آھي ۽ ھي معدي سان مليل ھوندو آھي، ان ۾ ھيٺان ۽ مٿان موجود عضون مان نيڪال ٿيندڙ رطوبتون به شامل ھونديون آھن مٿئين پاسي کان شامل ٿيندڙ رطوبت جيري مان نيڪان ٿيندي آھي جيڪا سڻڀ کي ننڍي آنڊي ۾ ھضم ڪرڻ لاءِ انتهائي ضروري ھوندي آھي.

جڏھن ته ھيٺين پاسي کان ايندڙ رطوبت کي لبلبي جو رس (Pancreatic juice) چئبو آھي. جيڪولبلبي مان نيڪال ٿئي ٿو. ھي ننڍي آنڊي ۾ شامل ٿي کاڌي جي سڀني قسمن کي ھضم ڪرڻ خاطر مضبوط ۽ طاقتور انزائيم (Enzyme) سان ڀريل ھوندي آھي. ان رطوبت ۾ اھڙي پاڻياٺ به ھوندي آھي. جيڪا معدي واري تيزابيت کي ختم ڪندي آھي ان پاڻياٺ کي باءِ ڪاربونيٽ (Bicarbonate) چئبو آھي.