نفلي روزن جو فضيلتون

احڪامِ روزه

مؤلف

حضرت مولانا مفتي نعيم الله هاليجوي غفرله

--------

نفلي روزن جو فضيلتون

-------

نفلي روزن جي باري ۾ پاڻ ڪريم ﷺ جن جو معمول

ارشاد نبوي ﷺ آهي:

عَنْ عَائِشَةَ أُمِّ الْمُؤْمِنِينَ، - رضى الله عنها - أَنَّهَا قَالَتْ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَصُومُ حَتَّى نَقُولَ لاَ يُفْطِرُ ‏.‏ وَيُفْطِرُ حَتَّى نَقُولَ لاَ يَصُومُ ‏.‏ وَمَا رَأَيْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم اسْتَكْمَلَ صِيَامَ شَهْرٍ قَطُّ إِلاَّ رَمَضَانَ وَمَا رَأَيْتُهُ فِي شَهْرٍ أَكْثَرَ مِنْهُ صِيَامًا فِي شَعْبَانَ۔

(بخاری شریف کتاب الصوم باب صوم شعبان ج 1 ص 264۔ مسلم شریف کتاب الصوم باب صیام النبی فی غیر رمضان واستحباب ان لایخلیٰ شھر من صوم ج 1 ص 364(

”حضرت عائشة صديقة ؓ  کان روايت آهي ته پاڻ ڪريم ﷺ جن جو دستور ۽ معمول (نفلي روزن جي باري ۾) هي هيو ته پاڻ ڪريم ﷺ (ڪڏهن ڪڏهن) مسلسل بغير ناغي جي روزا رکڻ شروع ڪندا هئا، ايتري قدر جو اسان کي خيال ٿيندو هو ته هاڻي ڪڏهن به ناغو نه ڪندا، ۽ (ڪڏهن ڪڏهن ان جي اڀتڙ ايئن ٿيندو هيو جو) پاڻ روزا نه رکندا هئا ۽ مسلسل بغير روزن جي ڏينهن گذاريندا هئا، ايتري قدر جو اسان کي خيال ٿيندو هيو ته هاڻي پاڻ ڪريم ﷺ جن بغير روزي جي رهندا. ۽ حضرت عائشة صديقه ؓ  فرمائي ٿي ته مون ڪڏهن به نه ڏٺو ته پاڻ ڪريم ﷺ جن رمضان شريف جي مهيني کان علاوه ڪنهن پوري مهيني جا روزا رکندا هجن، ۽ مون نه ڏٺو ته پاڻ ڪريم ﷺ جن ڪنهن مهيني ۾ شعبان المعظم جي روزن کان زياده نفلي روزا رکندا هجن.“

هن حديث شريف جي پهرين جملي جو مطلب هي آهي ته نفلي روزن جي باري ۾ پاڻ ڪريم ﷺ جن جو معمول هي هيو جو ڪڏهن ته مسلسل روزا رکندا هئا ۽ وري ڪڏهن مسلسل بغير روزن جي رهندا هئا، مقصد هي هيو ته امت جي لاءِ پاڻ ڪريم ﷺ جن جي پيروي ڪرڻ ۾ مشڪل ۽ تنگي نه ٿئي بلڪه وسعت ۽ آسانيءَ جو رستو کليل رهي، ۽ هر شخص پنهنجي حالات ۽ پنهنجي همٿ جي مطابق پاڻ ڪريم ﷺ جن جي ڪنهن طريقي جي پيروي ڪري سگهي.

۽ حديث شريف جي ٻئي جملي جو مطلب هي آهي ته 

پاڻ ڪريم ﷺ جن پوري اهتمام سان پوري مهيني جا روزا صرف رمضان المبارڪ جا رکندا هئا جيڪي فرض آهن البته شعبان المعظم جي مهيني ۾ ٻين مهينن جي مقابلي ۾ زياده روزا رکندا هئا. رمضان المبارڪ کان پهريان شعبان المعظم جي مهيني ۾ پاڻ ڪريم ﷺ جن جي زياده نفلي روزن رکڻ جا ڪيترائي سبب ۽ حڪمتون آهن ۽ انهن مان ڪجهه اسبابن جي طرف ته احاديث مبارڪن ۾ به اشارو موجود آهي. چنانچه حضرت صديقه ؓ  کان هڪ روايت آهي ته پاڻ ڪريم ﷺ جن شعبان جي مهيني ۾ گهڻا روزا ان ڪري رکندا هئا جو پوري سال ۾ مرڻ وارن جي فهرست انهيءَ مهيني ۾ ملڪ الموت جي حوالي ڪئي ويندي آهي، پاڻ ڪريم ﷺ جن چاهيندا هئا ته جڏهن پاڻ ڪريم ﷺ جن جي وفات جي باري ۾ ملڪ الموت کي احڪامات ڏنا وڃن ته ان وقت پاڻ ڪريم ﷺ روزي جي حالت ۾ هجن. ۽ اهڙيءَ طرح حضرت اسامه بن زيد ؓ  جن جي روايت ۾ خود پاڻ ڪريم ﷺ جن فرمايو ته: 

”انهيءَ مهيني ۾ بارگاهِ خداونديءَ ۾ ٻانهن جا اعمال ناما پيش ڪيا ويندا آهن، آءُ چاهيان ٿو ته جڏهن منهنجا اعمال ناما پيش ڪيا وڃن ته اءُ روزي جي حالت ۾ هجان. ان کان علاوه رمضان المبارڪ جو قرب ۽ ويجهڙائپ ۽ ان جي خاص انوارات ۽ برڪات سان وڌيڪ مناسبت پيدا ڪرڻ جو شوق به غالبن انهيءَ جو سبب هوندو. ۽ شعبان جي روزن کي رمضان شريف جي روزن سان اها ئي نسبت هوندي جيڪا فرض نمازن کان پهريان پڙهيل نفلن کي فرضن تي هوندي آهي.

فهرست  Index